Η μαιευτική ή ενδοηπατική χολόσταση της κύησης αποτελεί μία διαταραχή που οφείλεται σε απορρύθμιση του ήπατος, με μείωση της έκκρισης της χολής και αύξηση των χολικών αλάτων που συσσωρεύονται στο σώμα σας.

Το βασικό σύμπτωμα είναι ο κνησμός (φαγούρα) που εστιάζεται ιδιαίτερα στις παλάμες και τα πέλματα, ενώ μπορεί (αλλά όχι απαραίτητα) να συνοδεύεται από ποικίλου βαθμού ίκτερο.

Ορισμένες φορές η φαγούρα είναι γενικευμένη, ανυπόφορη, προκαλεί αϋπνία, ευερεθιστότητα και κόπωση.

Πότε εμφανίζεται;

Η μαιευτική χολόσταση τυπικά κάνει την εμφάνισή της στο τρίτο τρίμηνο της κύησης και πολύ σπανιότερα στο 2ο (πριν την 25η εβδομάδα), ενώ πάντα υποχωρεί μετά τον τοκετό.

Οι αιτίες είναι κυρίως ορμονικές και γενετικές.

Η συχνότητά της στην Ευρώπη κυμαίνεται από 1 έως 5 στις 1000 κυήσεις. Ο ίκτερος δεν εμφανίζεται συχνά και επιπλέκει συνήθως αυξημένης βαρύτητας και διάρκειας περιστατικά.

H συχνότητα που αναφέρεται σε διάφορες μελέτες ποικίλει από 17 έως και 75%.

Αναπτύσσεται συνήθως 1-4 εβδομάδες μετά την εγκατάσταση του κνησμού ενώ δεν συνοδεύεται από την παρουσία εξανθήματος, με εξαίρεση τις εκδορές που μπορούν να προκληθούν από την ίδια την ασθενή.

Ποιά είναι τα συμπτώματα;

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι κνησμός (φαγούρα), σκουρόχρωμα ούρα, υποχρωματισμένα κόπρανα, κούραση με εύκολη κόπωση και ανορεξία.

Η φαγούρα (η οποία συνήθως παρουσιάζεται μετά από τις 28 εβδομάδες) αν και συχνά ξεκινάει από τις παλάμες και τις πατούσες, μπορεί να εξαπλωθεί παντού στα χέρια και τα πόδια, ενώ σπανιότερα μπορεί να εμφανιστεί και στο πρόσωπο, την πλάτη και το στήθος.

Μπορεί να είναι από ήπια έως πολύ έντονη και επίμονη, οπότε καταλήγει να γίνει οδυνηρή. Τείνει να είναι χειρότερη τη νύχτα και μπορεί να διαταράσσει τον ύπνο, προκαλώντας ένα αίσθημα κούρασης και εξάντλησης κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Δεν υπάρχει εξάνθημα, αλλά μερικές γυναίκες ξύνονται τόσο έντονα που τραυματίζουν το δέρμα τους.

Κάποιες γυναίκες με χολόσταση κύησης εμφανίζουν ίκτερο (κιτρίνισμα του δέρματος λόγω ηπατικών διαταραχών).

Αισθάνονται αδιαθεσία και χάνουν την όρεξή τους. Ο ίκτερος κάνει τα ούρα σκουρόχρωμα και τις κινήσεις του εντέρου πολύ αργές (δυσκοιλιότητα).

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση θα πρέπει να τίθεται κλινικά, όταν υπάρχει κνησμός χωρίς εξάνθημα, αφού αποκλειστούν άλλες αιτίες που μπορεί να οφείλονται για αυτόν, όπως: χολολιθίαση του χοληδόχου πόρου, ιογενής ηπατίτιδα, δερματοπάθειες και αλλεργικές αντιδράσεις.

Στα ευρήματα των εργαστηριακών εξετάσεων περιμένουμε να βρούμε αυξημένες ηπατικές τιμές (SGOT, SGPT), αλλά και χολερυθρίνη.

Κυρίως όμως βρίσκουμε αυξημένα τα χολικά οξέα (έως και 100 φορές πάνω από το κανονικό).

Άλλες εξετάσεις που μπορεί να βρούμε αυξημένες είναι η ALP, η χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια.

Ποιές είναι οι επιπλοκές;

Κλινικές μελέτες έχουν αποδείξει τη συσχέτιση της μαιευτικής χολόστασης με:

Πρόωρο τοκετό σε ποσοστό άνω του 60%
Εμβρυϊκή δυσπραγία σε ποσοστό άνω του 33%
Ενδομήτριο θάνατο μέχρι και στο 2% των περιστατικών

Το ποσοστό των τοκετών που πραγματοποιούνται κάτω των 37 εβδομάδων είναι 27,2% (πολύ υψηλότερο σε σχέση με το 9% που καταγράφεται στον υπόλοιπο μαιευτικό πληθυσμό), ενώ ο μέσος όρος της ηλικίας κύησης μεταξύ των γυναικών με χολόσταση είναι στις 37,4 εβδομάδες.

Για την μητέρα, υπάρχει κίνδυνος αιμορραγίας μετά τον τοκετό.

Υπάρχει θεραπεία;

Δεν υπάρχει άλλη θεραπεία για τη χολόσταση κύησης εκτός από την ίδια τη γέννηση του μωρού.

Η αγωγή που θα σας προταθεί μπορεί να καταπολεμήσει τα συμπτώματα και τις επιπλοκές. Καμία από τις συμπτωματικές αγωγές που ακολουθούν δεν έχει επίπτωση στο μωρό:

Κρέμες για το δέρμα και αλοιφές για την ανακούφιση από τη φαγούρα. Πρόκειται για προϊόντα ασφαλή στην εγκυμοσύνη που μπορεί να προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση.
Αντισταμινικά, που μπορεί να σας βοηθούν να κοιμάστε το βράδυ, αν και δεν φαίνεται να έχουν μεγάλη επιτυχία στην αντιμετώπιση της φαγούρας.
Ουρσοδεοξυχολικό οξύ, που μειώνει τα επίπεδα χολικών οξέων στο αίμα και βελτιώνει την ηπατική λειτουργία. Μπορεί να βοηθήσει επίσης στη μείωση της φαγούρας. Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για το κατά πόσον το ουρσοδεοξυχολικό οξύ μειώνει περαιτέρω την ήδη χαμηλή πιθανότητα θνησιγένειας ή το κατά πόσον είναι απολύτως ασφαλές για το μωρό, όμως είναι ένα φάρμακο που συνταγογραφείται αρκετά συχνά σε περιστατικά χολόστασης.
Μερικές γυναίκες αναφέρουν ότι τα δροσερά ντους και τα φαρδιά βαμβακερά ρούχα βοηθούν στη μείωση της φαγούρας.

Η χολόσταση κύησης μπορεί να διαταράξει την πηκτικότητα του αίματός σας, πράγμα που θα σας κάνει πιο επιρρεπή σε αιμορραγίες παντός είδους. Η Βιταμίνη Κ μπορεί να σας βοηθήσει σε αυτό.

Η Βιταμίνη Κ που χορηγείται και στο νεογνό αμέσως μετά τον τοκετό, περιορίζει τον κίνδυνο εμφάνισης ενδοκράνιας αιμορραγίας.

Η χορήγηση Δεξαμεθαζόνης, ενός στεροειδούς που βοηθά στην ωρίμανση των εμβρυικών πνευμόνων, μπορεί να προετοιμάσει το έμβρυο εφόσον χορηγηθεί εγκαίρως στο ενδεχόμενο πρόωρου τοκετού.

Ποιά θα πρέπει να είναι η παρακολούθησή μου και πότε να γεννήσω;

Από τη στιγμή κατά την οποία τίθεται η διάγνωση χολόστασης, η κύηση παρακολουθείται εντατικά. Ανάλογα με τη βαρύτητα της χολόστασης προτείνεται:

Η τακτική λήψη αίματος (σε εβδομαδιαία βάση) για τον έλεγχο του ήπατος
Συχνή παρακολούθηση του εμβρύου με καρδιοτοκογράφημα
Νοσηλεία στις βαριές περιπτώσεις
Ο τοκετός θα πρέπει να πραγματοποιηθεί σε μαιευτήριο με μονάδα εντατικής παρακολούθησης νεογνών

Το βασικό μέλημά μας είναι να βεβαιώνουμε ανά τακτά διαστήματα ότι το έμβρυο αναπτύσσεται σωστά και δεν επηρεάζεται από την ηπατική δυσλειτουργία της μητέρας.

Θα συζητήσουμε μαζί σας την επιλογή του να σας γίνει πρόκληση τοκετού μεταξύ 37 και 38 εβδομάδων κύησης, ιδίως εάν τα συμπτώματά σας είναι σοβαρά ή αν οι αιματολογικές σας εξετάσεις απέχουν πολύ από τις φυσιολογικές τιμές.

Η πρόωρη πρόκληση τοκετού (πριν τις 37 εβδομάδες) έχει αυξημένη πιθανότητα καισαρικής τομής και εισαγωγής του μωρού σας στη μονάδα εντατικής φροντίδας νεογνών λόγω προβλημάτων προωρότητας.

Είναι δύσκολο να προβλεφθεί ο μικρός κίνδυνος θνησιγένειας εάν η κύηση συνεχιστεί πέρα από τις 37 εβδομάδες.

Θα προσπαθήσουμε να σας προσφέρουμε την καλύτερη λύση για εσάς και το μωρό σας, πάντα σε σχέση με την δική σας ξεχωριστή περίπτωση, οπότε θα μπορέσετε να κάνετε μια συνειδητή επιλογή.

Τί άλλο θα πρέπει να γνωρίζω;

Η χολόσταση κύησης βελτιώνεται μετά τον τοκετό. Ωστόσο, θα έχετε μια συνάντηση με τον ιατρό σας γύρω στις 6-8 εβδομάδες μετά τον τοκετό.

Στόχος αυτής της συνάντησης είναι να διαπιστωθεί ότι έχει υποχωρήσει τελείως η φαγούρα και το συκώτι σας λειτουργεί κανονικά.

Τυχόν συμπτώματα που επιμένουν και μη φυσιολογικές εξετάσεις ηπατικής λειτουργίας μπορεί να υποδεικνύουν την ύπαρξη κάποιου άλλου προβλήματος, οπότε θα παραπεμφθείτε σε ειδικό.

Επίσης:

Υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να παρουσιαστεί ξανά χολόσταση κύησης σε μελλοντική εγκυμοσύνη σας: 45–90 στις 100 γυναίκες (45–90%) που είχαν χολόσταση κύησης, την εμφανίζουν και στις επόμενες εγκυμοσύνες τους
Αν είχατε χολόσταση κύησης στην εγκυμοσύνη σας, καλό θα ήταν να αποφύγετε τα αντισυλληπτικά χάπια που περιέχουν οιστρογόνα, γι’ αυτό συζητήστε καλύτερα με τον ιατρό σας άλλες μορφές αντισύλληψης
Η κατανάλωση αλκοόλ δεν προκαλεί χολόσταση κύησης. Ωστόσο, καλό θα ήταν ν’ αποφεύγετε την κατανάλωση αλκοόλ κατά την εγκυμοσύνη σας, ιδίως όταν υπάρχουν ενδείξεις οποιασδήποτε ηπατικής νόσου

Γενικές διατροφικές οδηγίες σε χολόσταση κύησης

Μειώστε το συνολικό λίπος, το κορεσμένο λίπος ζωικής προέλευσης και την προσλαμβανόμενη χοληστερίνη από τυριά, κρέατα, αυγά και γλυκά
Προτιμήστε το ελαιόλαδο, αλλά και αυτό με μέτρο
Μαγειρέψτε πιο υγιεινά, με λιγότερο τηγάνισμα και περισσότερο βράσιμο και ψήσιμο
Κάντε μικρά και τακτικά γεύματα
Πίνετε άφθονα υγρά