Το πότε πρέπει να ξεκινήσει το παιδί μου αγγλικά, ίσως να είναι η πιο συχνή ερώτηση που απευθύνουν σε εμάς τους εκπαιδευτικούς οι γονείς όταν τα παιδάκια τους ετοιμάζονται για το δημοτικό. 

Η απάντηση σίγουρα δεν μπορεί να είναι απόλυτη αφού το κάθε παιδί είναι ξεχωριστό και το κάθε παιδί ωριμάζει μαθησιακά και συναισθηματικά σε διαφορετικό χρόνο. 

Στο άρθρο που ακολουθεί θα επιχειρήσω να απαντήσω όσο πιο ξεκάθαρα γίνεται μέσα από την δική μου εμπειρία ως καθηγήτρια αγγλικών εδω και σχεδόν είκοσι χρόνια, και λαμβάνοντας υπόψη τις μελέτες που έχουν γραφτεί για το θέμα από εκπαιδευτικούς και ερευνητές. 

Όσο πιο νωρίς τόσο πιο καλά 

Είναι γεγονός ότι τα παιδάκια που ζουν σε σπίτι όπου οι γονείς τους μιλούν διαφορετική γλώσσα μαθαίνουν με την ίδια ευκολία και τις δύο γλώσσες και πολλές φορές και τρίτη εάν οι γονείς μεταξύ τους επικοινωνούν σε άλλη γλώσσα από την μητρική τους. 

Είναι ξεκάθαρο ότι στα πρώτα χρόνια της ζωής τους τα παιδιά μαθαίνουν με φυσικό τρόπο οποιαδήποτε γλώσσα στην οποία είναι εκτεθειμένα με συνέπεια και σε καθημερινή ή τακτική βάση. 

Τα παιδιά στους πρώτους μήνες της ζωής τους μαθαίνουν ήχους τους οποίους χρησιμοποιούν όταν αρχίσουν να μιλούν.  Αργότερα και μέχρι τα τρία τα παιδιά μαθαίνουν γλώσσες μέσα από τις αισθήσεις, με τον πλέον φυσικό τρόπο’ παίζοντας, δοκιμάζοντας και εξερευνώντας.  

Αυτές οι ηλικίες είναι οι κατάλληλες για να ξεκινήσει το παιδί να μαθαίνει γλώσσες αλλά μέσα από συγκεκριμένες εκπαιδευτικές μεθόδους οι οποίες βασίζονται και αξιοποιούν τα χαρακτηριστικά αυτά που μόλις αναφέραμε.  Το παιδί παίζει και μαθαίνει, δοκιμάζει και μαθαίνει, τραγουδά και μαθαίνει.  

Άρα οι προσχολικές ηλικίες και μέχρι τα 6 ή 7 χρόνια είναι μία πολύ καλή στιγμή να ασχοληθεί το παιδί με εκμάθηση ξένων γλωσσών αλλά με εκπαιδευτικούς των οποίων η μεθοδολογία και το υλικό είναι σε απόλυτη συμφωνία με τον παιγνιώδη τρόπο που μαθαίνουν τα παιδια  δημιουργώντας έτσι το σωστό μαθησιακό περιβάλλον και καλλιεργώντας στα παιδιά την πραγματική αγάπη για την γλώσσα. 

Πλεονεκτήματα για το μέλλον 

• Τα παιδιά σε αυτές τις ηλικίες έχουν πιο ουσιαστική αντίληψη και αίσθηση της γλώσσας και την κατακτούν πιο εύκολα. 
• Τα παιδιά σε αυτές τις ηλικίες ακούνε πιο εύκολα τους  ήχους και τον επιτονισμό και έτσι έχουν καλύτερη προφορά. 
• Τα παιδιά που ξεκινούν με προγράμματα που έχουν παιγνιώδη χαρακτήρα αγαπούν την γλώσσα και νιώθουν ότι είναι εύκολο και διασκεδαστικό να μαθαίνεις αγγλικά. 
• Τα παιδιά που ξεκινούν νωρίς έχουν πιο πλούσιο λεξιλόγιο και μαθαίνουν ευκολότερα καινούργιες λέξεις ως έφηβοι και ενήλικες. 

Πότε πρέπει το παιδί να μπει σε πρόγραμμα που να διδάσκει γραμματική, ορθογραφία; Πότε πρεπει να ξεκινησει την πρωτη ταξη αγγλικων; 

Η καταλληλότερη ηλικία να μπει ένα παιδί σε πρόγραμμα όπου διδάσκεται τη γλώσσα μέσα από γραμματική είναι τα οχτώ  (Τρίτη δημοτικού). 

Το παιδί έχει ήδη κατακτήσει τον γραπτό λόγο στη γλώσσα του έχει ωριμάσει μαθησιακά και είναι πιο έτοιμο να μπει στη διαδικασία να μάθει να γράφει και σε δεύτερη γλώσσα. 

Βάσει ερευνών, τα παιδιά αυτής της ηλικίας μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τις γραμματικές δομές επειδή ακριβώς έχουν εργαστεί ήδη με αυτό τον τρόπο για να μάθουν την πρώτη τους γλώσσα, και επίσης επειδή τότε είναι που αρχίζει η μάθηση να γίνεται ‘συνειδητά’! 

Τα παιδιά που είναι έτοιμα να αντιληφθούν έννοιες όπως, ‘χρόνοι’, ΄ρήματα’, ‘επίθετα’, ’πρόσωπα’, ‘κτητικά επίθετα και κτητικές αντωνυμίες’ μαθαίνουν γρήγορα και εύκολα και αποκτούν κίνητρο για να μάθουν περισσότερα. 

Έχουν ψηλή αυτοπεποίθηση και θέλουν να συνεχίσουν να τα καταφέρνουν αφού αυτό τους τονώνει ακόμη περισσότερο την αυτοπεποίθηση.  Τα παιδάκια που είναι ανέτοιμα ταλαιπωρουνται και νιώθουν συνέχεια ανεπαρκή.  

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να κατακλύζονται από αρνητικά συναισθήματα, αναπτύσσουν μαθησιακά προβλήματα και υποφέρουν από χαμηλή αυτοπεποίθηση. 

Δεν είναι λίγες οι φορές που όταν ένα παιδί επαναλαμβάνει μια τάξη μεταμορφώνεται σε ένας εντελώς διαφορετικό μαθητή.

Καλό θα ήταν βέβαια το παιδί να έχει μια θετική μαθησιακή και εκπαιδευτική εμπειρία χωρίς να πρέπει να μπει στο δίλλημα η οικογένεια και το ιδιο το παιδι για το αν θα πρέπει να επαναλάβει μία τάξη ή όχι. 

Ας μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά μπαίνουν σε διαδικασία εξετάσεων σαν μέρος της εκπαίδευσης του στα Αγγλικά, και δεν θα ήταν σωστό να τα βάζαμε σε αυτή την διαδικασία πριν τα 8 ή 9 τους χρόνια. 

Η μαθησιακή ωριμότητα και η αυτοπεποίθηση είναι εξαιρετικά σημαντικό κομμάτι στην εκπαιδευτική εμπειρία του μαθητή και πολλές φορές είναι αυτά που κάνουν την διαφορά στις υψηλές αποδόσεις. 

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα μαθητών που ξεκίνησαν το σχολείο ή κάποια ξένη γλώσσα ενώ ήταν ακόμη ανώριμοι μαθησιακά και για αυτό το λόγο οι επιδόσεις τους ήταν χαμηλές όπως και η αυτοπεποίθηση τους.  

Αυτά τα παιδιά στην πορεία μπορεί τελικά να ξεπερνούσαν τα υπόλοιπα αλλά αφού είχαν ήδη βιώσει το στρες και την απογοήτευση.  Είναι δηλαδή πολύ σημαντικό να μην βιαζόμαστε να ξεκινήσουν τα παιδιά Αγγλικά αν δεν είναι έτοιμα. 

Για κάποια η σωστή ηλικία μπορεί να είναι τα 7 για κάποια τα 9 αλλά συνήθως η πιο σωστή ηλικία είναι τα 8.

Επισημαίνω και πάλι ότι μιλούμε για την πρώτη κανονική τάξη στα αγγλικά, όπου τα παιδιά διδάσκονται γραμματική και γραφή και μπαίνουν και στα προγράμματα εξετάσεων. 

Τέλος, θα ήθελα να πω ότι στην Κύπρο τα παιδιά τελειώνουν τα αγγλικά συνήθως όταν είναι έτοιμα να περάσουν τις εξετάσειςIGCSE English as a Foreign Language.  

Οι συγκεκριμένες εξετάσεις απαιτούν εκτός από άριστη γνώση αγγλικών και ωριμότητα στη σκέψη και στην κρίση.   Ένα παιδί δευτέρας ή τρίτης γυμνασίου είναι ανέτοιμο για να αντιμετωπίσει τέτοιου επιπέδου εξετάσεις. 

Τα παιδιά που ξεκινούν στα 8 θα είναι έτοιμα για την εξέταση αυτή στην πρώτη λυκείου και θα έχουν σίγουρα περισσότερες πιθανότητες να αποδώσουν καλά αλλά και να διαχειριστούν το άγχος που έρχεται μαζί με τις εξετάσεις.

Υπαρχουν βεβαια και εξαιρεσεις αλλά εδώ συζητούμε για το τι ισχύει για την πλειονότητα των μαθητών. 

Αγαπητοί γονείς, 

Μην βιάζεστε να μπουν τα παιδιά σε απαιτητικά προγράμματα.  Αν τους δώσετε περισσότερα απ’ όσα  αντέχουν θα έχετε αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που επιθυμείτε.    

Ο σκοπός δεν είναι να ξεκινήσουν τα παιδιά Αγγλικά στα 6 για να τελειώσουν τα Αγγλικά στα 13.  Ο σκοπός είναι να αγαπήσουν τα Αγγλικά και να τα κατακτήσουν. 

Αυτό θα γίνει μόνο αν ξεκινήσουν σωστά και μαθαίνουν αυτά που είναι κατάλληλα για την ηλικία τους, τον χαρακτήρα τους και την μαθησιακή τους ωριμότητα. 

Ναι, στα Αγγλικά από τα 4, 5, 6 χρόνια αλλά σε ειδικά τμηματα με εμφαση στον  προφορικό λογο και εμπλουτισμό λεξιλογίου μέσω των κατάλληλων εκπαιδευτικών μεθόδων. 

Η ηλικία των 8 και η Τρίτη δημοτικού είναι η ηλικία που ενδείκνυται για ένα πιο απαιτητικό πρόγραμμα, με γραμματική και γραφή, το οποίο θα ολοκληρωθεί όταν το παιδί είναι στην πρώτη Λυκείου. 

Και κάτι τελευταίο.  Τα παιδιά για να μαθαίνουν πρέπει  να νιώθουν καλά, και τα παιδια νιωθουν καλα όταν γελούν, όταν διασκεδάζουν, όταν νιώθουν δυνατά. 

Τα παιδιά πρέπει να ξεκινούν όταν είναι πραγματικά έτοιμα! 

Διάβασε επίσης: Γλωσσική ανάπτυξη

Ελένη Παπακώστα

Καθηγήτρια Αγγλικών, Ιδιωτικό φροντιστήριο Limassol School of English

MPhil Education, University of Cambridge 

BA English Language and Literature, University of Athens