Από τη στιγμή που το βρέφος έρχεται στον κόσμο, επικοινωνεί με το κλάμα προς το περιβάλλον του. Με αυτό τον τρόπο δηλώνει τις ανάγκες του (πείνα, αλλαγή πάνας κλπ) και τα συναισθήματά του (πόνος, φόβος) χωρίς όμως κάποιο συγκεκριμένο μοτίβο ή περιεχόμενο.
Σύμφωνα με τις ανάγκες του διαφοροποιείται το κλάμα του. Παράγει ήχους εκφράζοντας ευχαρίστηση. Στρέφει το κεφάλι του στην πηγή του ήχου, αναγνωρίζει φωνές, καθώς μπορεί και ανταποκρίνεται όταν του μιλάνε. Επιπρόσθετα, μιμείται ήχους από το περιβάλλον του, ενώ η χρήση της φωνής του εναλλάσσεται και διαφοροποιείται σε ύψος και ένταση.
Το νεογνό συχνά συνδυάζει τους δύο ήχους (π.χ. άγου) όπου αυτή θεωρείται η περίοδος ψελλίσματος. Σταδιακά αρχίζει να χρησιμοποιεί ήχους ή χειρονομίες για να εκφράσει τις ανάγκες του. Οι ήχοι που χρησιμοποιεί στο φωνητικό του παιχνίδι είναι « μ, π, κ, γ και γκ».
Κατά τον 6ο μήνα αρχίζει η παραγωγή βαβίσματος, που είναι η παραγωγή μιας σειράς συλλαβών π.χ. «μαμαμα» ή «παπαπα» χωρίς όμως κάποια σημασιολογική έννοια. Το βάβισμα εξελίσσεται και αναπτύσσει την πολυπλοκότητά του με την πάροδο του χρόνου έως τον 12ο μήνα.
Ηλικία 6-12 μηνών
Μεγαλώνοντας μιμείται περισσότερους ήχους από το περιβάλλον του. Όπως αναφέραμε στον 6ο μήνα ξεκινά η περίοδος του ψελλίσματος, ενώ παράλληλα γίνεται η εμφάνιση των πρωτολέξεων κατά τον 10ο μήνα. Οι πρωτολέξεις είναι οι αρχικές λέξεις που χρησιμοποιεί το παιδί με σημασιολογικό περιεχόμενο.
Μετά τον 9ο μήνα περίπου, το βρέφος χρησιμοποιεί αντικείμενα για να τραβήξει την προσοχή του γονέα. Επίσης, χρησιμοποιεί το βλέμμα του για να ζητήσει κάτι και αργότερα δείχνει με το δάχτυλο, παράλληλα με εκφωνήσεις. Συνήθως, σε αυτή τη χρονική περίοδο, το παιδί παράγει μία ή περισσότερες λέξεις.
Επιπρόσθετα αναγνωρίζει το όνομά του καθώς και λέξεις που αφορούν αντικείμενα του περιβάλλοντός του. Καταλαβαίνει τις έννοιες «ναι» και «όχι», καθώς κατανοεί επίσης απλές εντολές.
Εν κατακλείδι, το παιδί ανακαλύπτει τον κόσμο από τη στιγμή της γέννησης, και εμείς είμαστε υπεύθυνοι να αναγνωρίσουμε πότε το παιδί μας αποκλίνει από τα τυπικά στάδια ανάπτυξης.
Εάν το παιδί μας δεν έχει περάσει αυτά τα στάδια, και έχουμε κάποιες ανησυχίες μπορούμε να ρωτήσουμε την γνώμη ενός ειδικού, που συνήθως σε αυτές τις ηλικίες είναι ο παιδίατρος. Ο συνδυασμός κάποιων χαρακτηριστικών π.χ. (κώφωση, κληρονομικότητα γνωστικών και γλωσσικών διαταραχών, πρωιμότητα κλπ) μαζί με την αργή εξέλιξη των πιο πάνω χαρακτηριστικών είναι ανησυχητικός και καλό θα ήταν να αποταθούμε σε ειδικούς.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι ιδιαίτερα σημαντική σε παιδιά μικρής ηλικίας.
Οι έρευνες δείχνουν πως παιδιά ηλικίας 2-4 ετών μπορούν να μάθουν πιο εύκολα με μεγαλύτερη δυνατότητα βελτίωσης, λόγω της πλαστικότητας του εγκεφάλου και έτσι η παρέμβαση γίνεται το κλειδί στη θεραπευτική αγωγή. (Πετεινού, 2009)
Αν και αρκετά παιδιά με αργή εξέλιξη λόγου ξεπερνούν τις δυσκολίες τους μέχρι την ηλικία των 3,6 ετών υπάρχει και η πιθανότητα να δημιουργήσει μεγαλύτερες δυσκολίες στην επικοινωνία, σε γλωσσική καθυστέρηση και μεταγενέστερα σε μαθησιακές δυσκολίες.
Διάβασε επίσης: Διαταραχές άρθρωσης φωνολογίας – Το παιδί μου δεν μιλάει καθαρά. Τι να κάνω;
Δημητρίου Ελένη – BSc, MSc Λογοπαθολόγος – Λογοθεραπεύτρια
Αρ.Μητρώου 443
Κέντρο Ειδικών Θεραπειών Way4Therapy, Λατσιά
