Όταν στην φιλοσοφική ή θυμοσοφική ή την δημώδη των λαών παράδοση η γη χαρακτηριζόταν ως μάνα γη, η χθών ως βάθος της δημιουργίας που γεννά τα γεννήματα και τρέφει όλη την ζωή, ‘όσα τρέφει μέλαινα γαία’, γίνεται και αντιπαραβολή προς τον άρρενα ουρανό που βρέχει τον σπόρο του για να δώσει την αρχή του κύκλου της γέννησης.
Στην προέκταση των μυθολογικών εξεικονίσεων του αιτιολογικού μύθου για την γέννηση της ζωής ως ζεύξη ή ‘συζυγία’ του αρσενικού και του θηλυκού πόλου των αρχών της, εμφαίνεται και μια επιμένουσα στα μυθικά αρχέτυπα αξιακή αποτίμησή τους, με τον πατέρα (ουρανό) να αντιπροσωπεύει την βλοσυρή, ενεργητική αλλά και ετσιθελικά ενδεχομενική δύναμη, ενώ το θηλυκό, μητρικό στοιχείο την σταθερότητα και θαλπωρή της δεκτικής αγκάλης.
Το πέρασμα και το φευγιό, τα σκοτεινά του ουρανού τα σύννεφα και του απροόπτου κεραυνού η δύναμη ο ένας, η βέβαιη οικείωση κι ο καθησυχασμός της οίκαδε επιστροφής εκείνη: φέρεις μάτερι παίδα, στην μάνα ώ δείλις φέρνεις το παιδί, τραγουδά την δειλινή καταφυγή στης μάνας την τροφό αγκάλη η λυρική ερωτική μας ποιήτρια Σαπφώ, στέργουσα η ίδια μητέρα της Κληίδος.
Τον τόπο μάς μαθαίνει από γεννησιμιού μας και την κίνηση, η μητέρα, στο στήθος της προς την τροφή καθώς πρωτοκινούμε – στον ήχο της καρδιάς της αγάπης γνωρίζοντας την ήσυχην ημέρωση και στο ‘ηχάδιον’ μας που γλυκά μας κοίμιζε της ζεστασιάς το άγγιγμα.
‘Στοργή’ από το ‘στέργω’ ορίζεται η πρότυπη της αγάπης εμπειρία μητρική αγάπη, affectio στα λατινικά, η πιο ταπεινή αλλά κι άδολη από τις τέσσερις αγάπες που περιγράφει στο ομώνυμο βιβλίο του ‘The Four Loves’, ο Χριστανός στοχαστής C.R.Lewis, δίπλα στην φιλία, την φιλανθρωπία και τον έρωτα.
Η μόνη από τις τέσσερις που δεν επιλέγει και δεν επηρεάζεται ή μεταβάλλεται από τις ποιότητες του αγαπώμενου ή στεργόμενου.
Πρώτος οίκος μας κι αρχή της οικείωσης, ‘μητέρα όλων των οίκων’, μας γνωρίζει όχι μόνο την έννοια του τόπου, πρώτη κεντρομόλος αναφορά της κίνησής μας και σιγουριά παραμυθητική στα πρώτα ερευνητικά του χώρου μπουσουλήματα.
Αλλά και την έννοια του τόπου ‘μας’ στον κόσμο, ό,τι μας τον ‘εξ-οικειώνει’ ως χωρίον, σπίτι η οίκο, η πλατωνική των νοημάτων ‘χώρα’ και πρωταρχική πηγή: μητέρα όλων των ‘μητέρων’, νοηματοδοτώντας την οικεία μας μεταφορική χρήση του όρου, ακόμα και στην παράταιρη κατάχρηση του ‘μητέρα όλων των μαχών’, κάποιου όχι ξεχασμένου τυραννικού τέρατος.
Αρχή και πρώτη γνωριμία της άδολης λοιπόν, χωρίς ερωτήματα κι ανταμοιβές αγάπης, η μητρική στοργή σημαδεύει και το παράδοξο της αγάπης.
Μητέρα, η αγάπη που ζητεί να δώσει, που έχει ανάγκη στο δόσιμο να ζήσει και στο χάρισμά της να εκπληρωθεί και αυγατίσει, η αγάπη- δωρεά που ωστόσο, ενώ αγαπά να αγαπά, γνωρίζει τον εαυτό της όταν αγαπιέται.
‘Μητέρα μεγαλόκαρδη’, όπως στου ποιητή μας την προσφώνηση, η ‘μητέρα’ που στην προσφώνησή της, στην ίδια της την λέξη, γνωρίζει την αγάπη που αγαπώντας ζητεί να αγαπηθεί.
Τίτος Χριστοδούλου
https://www.facebook.com/titos.christodoulou.7
